Người bị hạn chế về thể chất khi lập di chúc thì xem xét hiệu lực như thế nào? Đây là một câu hỏi được nhiều người quan tâm khi lập di chúc bởi lẽ nó thể hiện nguyện vọng cuối cùng của người lập di chúc về việc phân chia tài sản sau khi qua đời. Vậy trong trường hợp này di chúc có hiệu lực hay không? Hãy cùng Hello Law tìm hiểu qua bài viết dưới đây
Cơ sở pháp lý:
1. Di chúc là gì? Những ai được xác nhận là hạn chế về mặt thể chất
Di chúc là một văn bản có giá trị pháp lý do người lập di chúc lập ra để chỉ định người thừa kế tài sản của mình sau khi qua đời. Để di chúc có hiệu lực, người lập di chúc cần đáp ứng các yêu cầu pháp lý sau:
- Đủ tuổi trưởng thành: Người lập di chúc phải đủ 18 tuổi trở lên và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
- Tự nguyện: Di chúc phải được lập một cách tự nguyện, không bị ép buộc hoặc gian lận.
- Năng lực hành vi: Người lập di chúc phải có đủ năng lực hành vi dân sự, tức là có khả năng nhận thức và làm chủ hành vi của mình tại thời điểm lập di chúc.
Người hạn chế về mặt thể chất là một người không thể tự mình thực hiện các hoạt động, công việc giống người bình thường. Dưới góc độ pháp lý, người thành niên nhưng hạn chế về thể chất là việc người đó không đủ khả năng nhận thức, làm chủ hành vi nhưng chưa đến mức mất năng lực hành vi dân sự. Theo quy định tại Bộ luật dân sự, đây là trường hợp người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
Để xác định một người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi cần có Quyết định của Tòa án. Những chủ thể sau có quyền yêu cầu Tòa án ra tuyên bố một người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi:
- Bản thân người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi;
- Người có quyền, lợi ích liên quan;
- Cơ quan, tổ chức hữu quan;
2. Vấn đề của người bị hạn chế về thể chất
Khi người lập di chúc bị hạn chế về thể chất, chẳng hạn như bị liệt, không thể viết hoặc ký tên, việc lập di chúc có thể gặp khó khăn về mặt hình thức. Tuy nhiên, việc hạn chế về thể chất không nhất thiết có nghĩa là người đó không có đủ năng lực hành vi dân sự. Theo quy định pháp luật, nếu người lập di chúc còn đủ năng lực nhận thức, hiểu rõ các quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến tài sản của mình, họ vẫn có thể lập di chúc hợp pháp.
3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất có hiệu lực không?
Câu trả lời là có, nếu người lập di chúc vẫn có đủ năng lực hành vi dân sự tại thời điểm lập di chúc. Dù có thể bị hạn chế về thể chất (ví dụ, không thể tự tay viết hoặc ký di chúc), nhưng nếu người lập di chúc có thể xác định và diễn đạt ý chí của mình một cách rõ ràng và tự nguyện, di chúc vẫn có thể có hiệu lực pháp lý.
- Lập di chúc thông qua người khác: Trong trường hợp người lập di chúc không thể tự viết hoặc ký, họ có thể nhờ người khác viết thay, với sự chứng kiến của ít nhất hai người làm chứng. Di chúc này sẽ vẫn có giá trị nếu được thực hiện đúng quy định.
- Lập di chúc bằng dấu vân tay: Trong trường hợp người lập di chúc không thể ký tên, họ có thể sử dụng dấu vân tay thay vì chữ ký của mình, miễn là các yêu cầu pháp lý khác vẫn được tuân thủ.
- Tính hợp pháp của người làm chứng: Khi di chúc được lập trong điều kiện người lập di chúc không thể tự viết hoặc ký, các yêu cầu về người làm chứng càng trở nên quan trọng. Người làm chứng cần phải là những người không có quyền lợi trong việc phân chia tài sản, và phải đảm bảo rằng người lập di chúc có đủ khả năng nhận thức và ý chí rõ ràng khi lập di chúc.
Bên cạnh đó, pháp luật cũng quy định rất rõ ràng về trường hợp này như sau:
Theo quy định tại khoản 3, điều 630 “Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.”
Như vậy, pháp luật đã quy định về hình thức của di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc người không biết chữ là một quy định rất nhân văn và nhiều ý nghĩa nhằm bảo vệ những người bị hạn chế về thể chất hoặc những người không biết chữ, nhưng tinh thần minh mẫn, sáng suốt và hoàn toàn tự nguyện về ý chí trong việc lập di chúc.
4. Các trường hợp đặc biệt
Nếu người lập di chúc bị hạn chế về thể chất và đồng thời cũng gặp vấn đề về tinh thần (chẳng hạn như mắc bệnh mất trí nhớ, sa sút trí tuệ), thì di chúc có thể bị vô hiệu nếu có chứng cứ cho thấy họ không có đủ năng lực hành vi dân sự tại thời điểm lập di chúc. Trong những trường hợp này, nếu có nghi ngờ về khả năng nhận thức của người lập di chúc, di chúc có thể bị yêu cầu kiểm tra, và nếu không đáp ứng các yêu cầu về năng lực, nó sẽ không có hiệu lực pháp lý.
5. Dịch vụ tư vấn di chúc của Hello Law
Hello Law Tư vấn thừa kế tài sản bao gồm nhưng không giới hạn các nội dung sau đây:
- Tư vấn thừa kế tài sản theo di chúc: Thủ tục để làm di chúc theo đúng quy định của pháp luật về thừa kế để có bản di chúc hợp pháp, đảm bảo tính hiệu lực của di chúc. Tư vấn các vấn đề liên quan đến làm di chúc (lập di chúc) cho tài sản khác.
- Tư vấn Sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc;
- Tư vấn thừa kế tài sản theo pháp luật;
- Tư vấn về thừa kế thế vị (nếu có);
- Tư vấn về quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi và cha đẻ, mẹ đẻ, Quan hệ thừa kế giữa con riêng và bố dượng, mẹ kế;
- Tư vấn về Việc thừa kế trong trường hợp vợ, chồng chia tài sản chung, đang xin ly hôn, đã kết hôn với người khác.
- Tư vấn về thời điểm phát sinh quyền và nghĩa vụ của người thừa kế;
- Tư vấn cách thức xác định nghĩa vụ tài sản do người chết để lại;
- Tư vấn cách thức xác định người quản lý di sản, quyền và nghĩa vụ của người quản lý di sản;
- Tư vấn xác định việc thừa kế của những người có quyền thừa kế di sản của nhau mà chết cùng thời điểm (nếu có);
- Tư vấn giải quyết tranh chấp thừa kế tài sản.
Di chúc do người bị hạn chế về thể chất lập ra vẫn có thể có hiệu lực pháp lý nếu người đó vẫn còn đủ năng lực hành vi dân sự, có khả năng nhận thức rõ ràng về tài sản của mình và nguyện vọng phân chia tài sản. Tuy nhiên, trong những trường hợp người lập di chúc có các vấn đề về tinh thần, di chúc có thể bị vô hiệu nếu không chứng minh được rằng họ có đầy đủ năng lực hành vi.
Do đó, nếu bạn hoặc người thân đang trong tình huống cần lập di chúc nhưng gặp khó khăn về thể chất, hãy liên hệ với các chuyên gia pháp lý để đảm bảo rằng di chúc của bạn được lập hợp pháp và có hiệu lực theo đúng quy định của pháp luật.
Liên hệ:
- Điện thoại: 0934.69.69.55
- Email: Hellolawvn@gmail.com
- Website: https://hellolaw.vn/
Xem thêm:
Dịch vụ tư vấn thừa kế năm 2025
